Thuật ngữ lộ sáng hay thời chụp là thuật ngữ cơ bản nhất trong nhiếp ảnh. Bên cạnh yếu tố “hình ảnh sắc nét”, có thể nói “lộ sáng” là yếu tố cốt lỏi và quan trọng bật nhất cho tất cả những ai đang cầm trên tay mình chiếc máy ảnh. Dù bạn đang sở hữu một chiếc máy chuyên nghiệp đắt tiền, hay một chiếc máy ảnh du lịch đơn giản nhỏ gọn. Máy ảnh của bạn có bao nhiêu chức năng tự động tiên tiến hay đơn giản chỉ là một chiếc máy ảnh cơ cũ kỹ. Vấn đề cuối cùng vẫn là làm thế nào tìm ra mức lộ sáng thích hợp cho bức hình.
Bức ảnh đăng trên tạp chí Camerapixo của tác giả ChiHung
Vậy lộ sáng là gì? Đơn giản đó là mức tiếp xúc ánh sáng của các vật liệu bắt sáng, cụ thể đó là cảm biến sáng trên máy ảnh KTS hay tấm phim trên máy ảnh dùng phim. Điều này ít nhiều chúng ta một lần nghe thấy hoặc hiểu biết về nó, vậy yếu tố nào của máy ảnh tác động hoặc ảnh hưởng đến mức lộ sáng? Câu trả lời lúc này là Khẩu độ, Tốc độ màn trập và Độ nhạy ISO. Trong thực tế, nhiệt độ cũng là một yếu tố nữa làm ảnh hưởng đến khả năng bắt sáng, nhưng tạm thời chúng ta không nói đến vấn đề này. Do độ nhạy ISO thường cố định hoặc được chọn lựa cố định, nên hai yếu tố chính ảnh hưởng đến mức lộ sáng chỉ là Khẩu độ và Tốc độ màn trập.
Tại sao lại là “câu trả lời lúc này” mà không phải luôn luôn như vậy. Vì tất cả các vấn đề ảnh hưởng đến mức lộ sáng tùy thuộc vào nguyên tắc hoạt động của các loại máy ảnh và trong tương lai điều đó có thể thay đổi. Trở về thời kỳ trước của máy ảnh, đặc biệt những máy ảnh không có ống kính mà chỉ có một lỗ nhỏ để ánh sáng đi vào (nghĩa là độ mở ống kính cố định hay khẩu độ không thay đổi). Vì thế yếu tố duy nhất ảnh hưởng đến mức lộ sáng chính là tốc độ màn trập hay thời gian chụp. Đó là lý do, khởi thủy người ta dùng từ “thời gian chụp” thay cho từ “lộ sáng”, và từ này vẫn còn được dùng cho đến ngày nay. “Thời gian chụp” được rút gọn lại thành từ “Thời chụp”. Thuật ngữ này ngày nay không còn đúng với các máy ảnh hiện đại, nhưng nó vẫn được dùng một cách trân trọng để nhớ về lịch sử của chiếc máy ảnh.
Các câu hỏi thường nghe nhất đối với người chụp ảnh là, tôi phải chụp ở khẩu độ nào và tốc độ nào? Làm sao tôi chụp đúng màu sắc?, chức năng bù sáng hay trừ sáng làm gì ?(chính xác là bù trừ mức lộ sáng)…thực tế cũng chỉ là làm sao điều chỉnh hai giá trị khẩu độ và tốc độ màn trập. Dù đơn giản như vậy, nhưng nó là bài toán rất khó và có thể có nhiều đáp số. Đáp số này có thể đúng cho tình huống này nhưng lại không thích hợp (hay sai) với tình huống khác.
Thật vậy chỉ cần tìm ra hai giá trị thích hợp này, sẽ trả lời được tất cả những câu trên. Hay nói một cách khác, các chức năng trên máy ảnh, dù có tên là gì đi nữa thì cuối cùng vẫn chỉ là thay đổi hai trị số khẩu độ và tốc độ màn trập mà thôi.
Để chụp được màu vàng thực sự của một loại beer nào đó, chúng ta chỉ cần tìm ra được chính xác khẩu độ và tốc độ thích hợp trong môi trường chụp thực tế đó. Hoặc chức năng bù trừ sáng (Exposure Compesation) trong các chế độ chụp (Tv hay S, Av hay A, và P) mà chúng ta hay dùng, đơn giản phía sau nó, máy ảnh chỉ thay đổi hoặc khẩu độ hoặc tốc độ.
Cuối cùng, làm sao chúng ta tìm ra đúng được hai giá trị trên. Người ta dùng một thao tác có trên các máy ảnh chuyên nghiệp cho phép người dùng cài đặt và chọn nơi “đo sáng”. Thao tác này, gần như bị bỏ qua hoặc người dùng không hề biết đến sự tồn tại của nó, nếu không được huấn luyện kỹ lưỡng trước khi cầm máy. Kết quả đo sáng được đo lường bằng đơn vị tính EV (Exposure Value), một giá trị EV có thể chuyển đổi thành nhiều cặp khẩu độ và tốc độ màn trập tương ứng. Và một lần nữa, chúng ta phải tìm ra khẩu độ và tốc độ màn trập thích hợp và đó là điều thú vị nhất của nhiếp ảnh, luôn luôn có một đáp án mở để các nhiếp ảnh gia tìm tòi và chinh phục.
Bảng quy đổi giá trị EV tương ứng với các cặp giá trị khẩu độ và tốc độ màn trập. Ví dụ Ev=10 có thể quy đổi thành Tv=1/1000giây&Av=f/1.0, Tv=1/500 giây &Av=f/1.4,….hoặc Tv=1/2giây&Av=f/22. Trong đó Tv là tốc độ màn trập và Av là khẩu độ.
(Trangdenmag chân thành cảm ơn GV Tạ Chưởng Lễ đã cung cấp thông tin cho chúng tôi để hoàn thành bài viết trên).
+ 29 + 27 
 |
|
